Waarom je loyaliteit en hulpvaardigheid in je werk je kunnen tegenwerken
Uit 15 jaar leidinggevende ervaring weet ik dat managers loyaliteit en hulpvaardigheid op de werkvloer graag prijzen. Ze zien dit als tekenen van betrokkenheid, toewijding en teamwork. Je zet je in, helpt collega’s en probeert alles in goede banen te leiden.
Maar wat als deze eigenschappen je niet verder helpen, maar je juist tegenwerken? Wat als ze niet alleen je werkprestaties beïnvloeden, maar ook je gezondheid?
Als je in je jeugd traumatische ervaringen hebt meegemaakt, zoals een scheiding, het verlies van een dierbare of een ernstig ongeluk, kunnen dezelfde eigenschappen je juist tegenwerken. Misschien heb je geleerd jezelf weg te cijferen om conflicten te vermijden of de harmonie te bewaren. Op de werkvloer betekent dat vaak dat je blijft geven, grenzen moeilijk aangeeft en steeds meer van jezelf vraagt—zonder de waardering te voelen waar je stiekem toch op hoopt. Wat ooit een manier was om veiligheid te creëren, kan nu juist stress en uitputting veroorzaken.
Vastlopen door onverwerkte trauma’s: Er was geen ontkomen aan
Als kind van drie werd ik geconfronteerd met een zeer gewelddadige situatie in Nigeria, waarin ik gedwongen werd toe te kijken en te gehoorzamen. Die ervaring liet diepe sporen na in mijn gedrag. Al op jonge leeftijd leerde ik dat ik mijn eigen emoties moest onderdrukken om anderen tevreden te stellen. Deze strategie, die me als kind beschermde, werd een levenslange gewoonte die uiteindelijk mijn werkleven enorm beïnvloedde.
Stress in werk: trauma’s in je systeem
Wat ik toen niet wist, is dat trauma, zelfs als je denkt dat het verleden achter je ligt, zich alsnog kan manifesteren in je werk. Trauma’s laten namelijk sporen na in je zenuwstelsel. Je brein blijft in een permanente staat van alertheid, gestuurd door het limbisch systeem en de amygdala, de delen van je hersenen die verantwoordelijk zijn voor emotionele verwerking en het reageren op bedreigingen. Dit zorgt ervoor dat je sneller spanning voelt, kritiek eerder als een aanval ervaart, en onbewust op je hoede blijft. Het is een overlevingsstrategie die je brein ontwikkelt om zichzelf te beschermen tegen de pijn van het verleden. En maar al te vaak gaat het hierbij niet om die ‘logische’ pijnlijke gebeurtenis, maar moet je nog verder terug. Naar de allereerste keer dat jouw systeem dacht: Aha, dit is belangrijk. Dit is hoe ik moet overleven.
Dit is precies wat er ook bij mij gebeurde. Ik vond het moeilijk om mij af te sluiten voor de spanningen of het ongemak van anderen en schoot meteen in de actie. Ik wilde niet dat een klant ontevreden was, dus werkte ik veel. Ondanks een babytweeling van een paar maanden oud. Niet omdat ik dit per sé wilde, maar omdat mijn systeem me influisterde: dit is hoe je veilig blijft.
Als je trauma’s hebt meegemaakt, is het belangrijk om professionele hulp in te schakelen. Je bent namelijk zelf onderdeel van het probleem geworden en een probleem laat zich nu eenmaal niet oplossen op het niveau waarop het ontstaan is. Hoe ik ook probeerde, het lukte mij niet zelf om gezonde grenzen te stellen zonder mijzelf uit het oog te verliezen. Ook ik heb dus hulp moeten vragen om mijn ongezonde patronen te doorbreken. Overigens hoeft een trauma niet volledig opgelost te zijn om toch weer adequaat en gezond te kunnen functioneren. Een ervaren coach of therapeut kan je leren hoe je met je trauma omgaat zonder dat het je dagelijkse werk in de weg staat.
Klantsituatie: Hoe oude patronen haar focus en grenzen ondermijnen
Een klant van mij was slim, gedreven en gewaardeerd door haar collega’s. Toch bleef ze tegen dezelfde obstakels aanlopen. Haar manager had haar al meerdere keren aangesproken omdat ze zich niet genoeg op haar eigen werk concentreerde. Ze voelde een oprechte wens om ‘nee’ te zeggen wanneer een collega om hulp vroeg, maar in plaats daarvan zei ze weer “ja”. Ze wilde niemand teleurstellen, en zag samenwerken als elkaar helpen.
Haar eigen werk bleef liggen, terwijl de druk om haar collega’s niet teleur te stellen alleen maar groter werd. Dit leidde tot uitstelgedrag, verhoogde stress, en angst om te falen. Dit is hoe trauma, zelfs als je denkt dat het verleden achter je ligt, zich alsnog kan manifesteren in je werk.
Wanneer loyaliteit en hulpvaardigheid je werk kunnen saboteren
Je kent het vast wel: je hebt al een volle agenda, maar je manager vraagt je om een extra project op te pakken. Je twijfelt even, maar zegt toch ‘ja’. Je wilt immers niet dat iemand denkt dat je niet gemotiveerd bent. Of je collega komt altijd bij jou met vragen, en je helpt, omdat je geen slechte indruk wilt maken. Dit patroon lijkt misschien onschuldig, maar het kan leiden tot uitstelgedrag, verhoogde stress, en zelfs burn-out. Ik ervaarde het zelf ook. Elke avond kroop ik doodmoe in bed, maar mijn hoofd bleef malen: Had ik wel genoeg gedaan? Wat als ze denken dat ik niet betrouwbaar ben?
Wanneer je vanuit die overlevingsstrategie om ‘veilig’ te blijven, steeds je eigen werk laat liggen omdat je altijd bereid bent anderen te helpen, creëer je onbewust extra stress en uitstelgedrag. Je brein denkt namelijk nog steeds dat alert blijven je beschermt. En dit maakt het moeilijk om je te concentreren op je taken.
Het onderdrukken van je emoties of het vermijden van grenzen stellen kan leiden tot emotionele uitputting. De prefrontale cortex, het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor planning en besluitvorming, raakt verstoord, want onder stress wint instinct het altijd van ratio. Daardoor verslechtert je concentratie en wordt het afronden van je werk steeds lastiger.
Hoe je hulpvaardigheid en loyaliteit in balans brengt
Hulpvaardigheid en loyaliteit zijn gezonde eigenschappen, maar alleen wanneer ze in balans zijn met zelfzorg en gezonde grenzen. Gabor Maté, expert op dit gebied en wiens inzichten inmiddels in elke bijscholingscursus in de medische wereld worden gegeven, stelt dat een gebrek aan balans onevenredig vaak leidt tot langdurige gezondheidsproblemen. Dit heb ik zelf ervaren: jarenlang had ik vage gezondheidsklachten die verdwenen zodra ik beter voor mijzelf begon te zorgen.
In mijn coachtraject help ik cliënten om de lading van blokkerende emoties los te laten en belemmerende overtuigingen te veranderen. Dit heeft direct effect op hun werk: ze reageren anders, stellen helderder grenzen en vinden een gezondere balans tussen helpen en voor zichzelf kiezen.
Ook de eerder beschreven klant had last van aanhoudende sportblessures. Pas toen ze haar focus verlegde van anderen naar zichzelf en innerlijke blokkades doorbrak, herstelde haar lichaam.
Conclusie
Als je merkt dat je loyaliteit en hulpvaardigheid ten koste gaan van die dingen die je eigenlijk heel belangrijk vindt, of je zelfs je gezondheid, kan dit wijzen op onderliggende trauma’s die je functioneren op het werk belemmeren. Omdat trauma je hersenen in een constante staat van stress houdt, heeft dit invloed op je concentratie en productiviteit.
Door gezonde grenzen te leren stellen en een balans te vinden tussen zelfzorg en het helpen van anderen, kun je zowel je werkprestaties verbeteren als je welzijn herstellen.
Herken jij jezelf hierin en ben je nieuwsgierig neem gerust contact met mij op om te kijken wat ik voor je kan betekenen.
#altijdjaopwerk #hoezegikneeopwerk #pleasen #bangvoorkritiek #altijdmoe #hoofdblijftmalen #grenzenaangeven #werkstress #nooitgoedgenoeg
